بازدید ازقلعه بهستان

یک جمعه اردیبهشت ماه 93همراه گروه کوهنوردی بابک سفر یک روزه به قلعه بهستان داشتیم  خیلی عالی بود وخوش گذشت در کنار تو وبابا وزن عمو سیما و عمو مرتضی

فرارو- «ماهنشان» نام منطقه‌ای است در جنوب غربی زنجان که در فاصله حدود 100 کیلومتری از این شهر قرار گرفته است. ماهنشان شهری پر رمز و راز است که چند هزار سال پیش محل حکمرانی قوم مادها بوده است. این شهر آثار و بناهای تاریخی و مذهبی زیادی دارد. محلی‌ها برخی از این آثار را به دلیل شکل عجیبشان «دودکش جن» می‌نامند؛ در حالی که پژوهشگران از وجوه زمین‌شناسی و باستان‌شناسی به تحقیق روی آنها می‌پردازند.

دودکش جن که در اصلاح زمین شناسی«هودو» (Hoodoo) نامیده می شود در حقیقت به نوعی از فرسایش گفته می شود که در اثر آن مناره های طویلی از رسوبات و سنگ ها از لایه های ابتدایی باقی می مانند.

«هودوها» همیشه پدیده‌ای جذاب برای ژئوتوریست‌ها و زمین‌شناسان بوده‌اند؛ اما گویا وجود نام جذابی مانند «دودکش جن» هم تا کنون نتوانسته‌ علاقه‌مندان به این حوزه را به زنجان بکشاند و این پدیده، دور از اقدامات حفاظتی در معرض تخریب قرار گرفته است، بویژه دژ کهن پای آن با نام قلعه‌ی «بهستان» که ۶۴ اتاق و دو راه‌پله دارد و ثبت ملی هم شده، اما آنجا نیز به‌دلیل نبود حفاظت کافی در حال تخریب شدن است.

    موقع رفتن دوست نداشتی تو ماشین باشیم ولی چون عمو مرتضی وزن عمو سیما تو ماشین ما بودن خجالت میکشیدی نق بزنی یا شلوغ کنی که کم کم یخت باز شدو شلوغ کردن رو شروع کردی ولی برگشتنی حسابی خوابیدی 

دیگه تو ماشین بی قراری رو شروع کرده بودی هی میخواستی پیاده بشیم الکی گریه میکردی ونق میزدی عمو زن عمو دست میزدن تا تو نانای کنی از خوشحالی اونا وشلوغ کردنشون تو هم خوشحال میشدی و شلوغ میکردی و دست میزدی به بابا هم میگفتی بابالو دست فرمون رو ول کن دست بزن تا اینکه اینجا پیدا شدیم و با دیدن لاکپشت  حالت سر جاش اومدو خوشحال شدی

دوست داشتی که به لاکی کوچولو غذا بدی ای جان لاکی

ماشینتم که پشت ماشین با خودت آورده بودی هر جا میرفتیم توش رو پر سنگ میکردی هی میکشیدی دنبال خودت نینی شایانم دلش میخواست ماشین رو برونه اما تو نمیدادی بهش با کلی خواهش دادی و کمی هم شایان رانندگی کرد  

اینجا من با هات اومدم تو آب و کلی آب بازی وسنگ بازی و...

قلعه بهستان يا کهن دژ در شهرستان ماه‌نشان در استان زنجان قرار دارد و قدمت اين دژ به دوره هخامنشيان برمي‌گردد .قلعه بهستان يکي از 20 قلعه تاريخي شهرستان ماهنشان در استان زنجان است که قدمت آن به قرن پنجم هجري قمري تخمين زده مي‌شود.به علت شرايط زماني خاص آن دوره، حاکمان جهت دفاع از خود و مردم اقدام به ساخت اين قلعه كرده‌اند.

طبقات بالاي اين قلعه جهت دفاع و طبقات پايين‌تر به عنوان زاغه و محل نگهداري آذوقه مردم مورد استفاده قرار مي‌گرفت.اين قلعه که در دل کوهي از جنس خاک سفت و سخت بنا شده است به علت وزش بادهاي تند و فرسايش و همچنين عبور رودخانه قزل اوزن از کنار قلعه در حال تخريب است.

سازندگان قلعه با در نظرداشتن طرح اوليه، اقدام به کندن کوه و تخليه خاک‌ها و سنگ‌ها كرده‌اند و اتاق‌ها را بوجود آوردند و به هر تعدادي که به اتاق‌هاي آن اضافه شده راه‌هاي ارتباطي آنها به مجموعه نيز بصورت دالان‌هايي افزوده شده.فضاي کلي قلعه به 3 دسته شامل اتاق‌ها، دالان‌ها و راه‌پله‌ها تقسيم مي‌شده‌ تکه گاه داراي سقفي تيزه‌دار و داراي محل‌هايي به شکل مثلث يا مدور روي ديوارها براي قرار گرفتن پيه‌سوز بوده‌است.

اين دژ داراي راه‌پله‌هاي زيگ‌زاگي در ضلع‌هاي غربي و شرقي است که روزگاري از پاييني‌ترين قسمت ضلع شمالي آن شروع مي‌شده و به دليل فرسايش طبقات زيرين آن، تردد در اين مسير خطرناک و تقريباً ناممکن است.

راه‌پله‌هاي ضلع شمال‌غربي قلعه به عنوان يکي از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالاي اين پله‌ها، اتاقي به شکل طاق محراب‌هاي مسجد دوران اسلامي تزئين شده متعلق به دوره اسلامي وجود دارد و راه‌پله‌هاي زياد با عرض يک متر نيز اقتباس از اين سبک معماري است.

هم اکنون به دليل تخريب زياد تنها با کوهنوردي مي‌توان بر بالاي قلعه با تخته سنگ‌هاي عظيم مسطح آن رسيد.قسمت بالاي قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضي با ابعاد ۷ در ۳ متر و از جنس سنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله‌هاي آب گلي نيم‌متري به اسم گنگ آب آن تأمين مي‌شده‌است.

برخي، پيشينه اين دژ را به زمان ماد نسبت مي‌دهند. مادها از طريق مصب و کناره‌هاي رودخانه قزل اوزن وارد فلات ايران شدند و در روستاهايي همچون مادآباد در ۱۵ کيلومتري شهر ماه‌نشان مستقر شدند و وجود قلعه‌هاي دفاعي همچون قلعه بهستان در ۱۲ کيلومتري ماه‌نشان معماري زيبا و هنرمندانه‌اي را به نمايش گذاشته‌است. اما بر اساس پژوهش‌هاي باستان شناسي، پيشينه اين دژ به دوره هخامنشيان به اثبات رسيده. اين دژ در دوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نيز اين دژ پابرجا بوده و کاربرد داشته‌است.